Chi tiết

Trong vài năm gần đây, thuật ngữ “Web3” đã trở thành một trong những từ khóa nóng nhất trong thế giới công nghệ, thường đi kèm với các khái niệm như blockchain, crypto, và metaverse. Nó không chỉ là một bản nâng cấp, mà là một cuộc tái định nghĩa lại toàn bộ cấu trúc và triết lý của Internet.

Vậy, Web3 là gì và nó khác biệt như thế nào so với Internet mà chúng ta đang sử dụng hàng ngày?

Lịch Sử Tóm Tắt Của Web: Từ Web1 Đến Web3

Để hiểu Web3, chúng ta cần nhìn lại hai thế hệ Internet trước đó.

Web1: The Read-Only Web (Khoảng 1991-2004)

• Đặc điểm: Đây là thế hệ Internet sơ khai. Các trang web chủ yếu là tĩnh (static), giống như những trang tài liệu điện tử.
• Tương tác: Người dùng chủ yếu chỉ có thể đọc thông tin. Rất ít người có khả năng tạo ra nội dung.
• Ví dụ: Các trang web cá nhân, các cổng thông tin đơn giản.
• Tóm tắt: READ (ĐỌC)

Web2: The Read-Write Web (Khoảng 2004-2020)

• Đặc điểm: Đây là kỷ nguyên của mạng xã hội và các nền tảng do người dùng tạo nội dung. Internet trở nên tương tác và sống động hơn rất nhiều.
• Tương tác: Người dùng có thể đọc và ghi (tạo nội dung). Chúng ta đăng bài, bình luận, tải video lên các nền tảng.
• Vấn đề: Mặc dù chúng ta tạo ra nội dung, nhưng dữ liệu và quyền kiểm soát lại nằm trong tay một vài gã khổng lồ công nghệ (Big Tech) như Google, Meta (Facebook), Amazon. Họ có thể khai thác, bán dữ liệu của chúng ta và có quyền kiểm duyệt, xóa nội dung.
• Tóm tắt: READ – WRITE (ĐỌC – GHI)

Web3: The Read-Write-Own Web (Từ 2020 trở đi)

• Đặc điểm: Web3 là tầm nhìn về một thế hệ Internet mới được xây dựng trên các công nghệ phi tập trung, cốt lõi là blockchain.
• Tương tác: Người dùng có thể đọc, ghi, và sở hữu (own) một phần của Internet.
• Cốt lõi: Thay vì dữ liệu được lưu trữ trên máy chủ của các công ty, nó được lưu trữ trên một mạng lưới blockchain phi tập trung. Thay vì đăng nhập bằng tài khoản Google/Facebook, bạn đăng nhập bằng ví crypto của mình. Tài sản kỹ thuật số (NFT, tiền mã hóa) thực sự thuộc về bạn, không ai có thể lấy đi.
• Tóm tắt: READ – WRITE – OWN (ĐỌC – GHI – SỞ HỮU)

Các Thành Tố Cấu Thành Web3

Web3 được xây dựng trên sự kết hợp của nhiều công nghệ đột phá:

1. Blockchain: Cung cấp một lớp nền tảng phi tập trung, an toàn và minh bạch.
2. Tiền mã hóa (Cryptocurrencies): Tạo ra một hệ thống tài chính và các cơ chế khuyến khích kinh tế (incentives) cho người dùng và nhà phát triển tham gia vào mạng lưới.
3. Hợp đồng thông minh (Smart Contracts): Tự động hóa các quy tắc và logic của các ứng dụng phi tập trung (DApps).
4. Ví Crypto (như MetaMask): Đóng vai trò như hộ chiếu và tài khoản ngân hàng của bạn trong thế giới Web3, cho phép bạn quản lý danh tính và tài sản của mình.

Tầm Nhìn Của Web3

• Trao lại quyền lực cho người dùng: Bạn sẽ sở hữu dữ liệu của mình và có thể quyết định chia sẻ nó với ai và nhận lại giá trị từ nó.
• Chống kiểm duyệt: Không một công ty hay chính phủ nào có thể đơn phương gỡ bỏ một ứng dụng hay nội dung trên Web3.
• Các tổ chức do cộng đồng sở hữu: Sự ra đời của các DAO (Tổ chức tự trị phi tập trung) cho phép các ứng dụng và nền tảng được sở hữu và điều hành bởi chính người dùng của nó.

Kết Luận: Một Chặng Đường Dài Phía Trước

Web3 là gì? Đó là một tầm nhìn đầy tham vọng về một Internet công bằng, dân chủ và trao quyền hơn. Mặc dù công nghệ vẫn còn ở giai đoạn sơ khai, đối mặt với các thách thức về khả năng mở rộng, trải nghiệm người dùng và pháp lý, nó đang đặt những viên gạch đầu tiên cho một tương lai kỹ thuật số nơi quyền lực không còn tập trung vào tay một vài ông lớn.

Một trong những mô hình tổ chức đột phá nhất của Web3 là DAO. Hãy cùng tìm hiểu kỹ hơn về nó trong bài viết tiếp theo: DAO là gì? Các tổ chức tự trị phi tập trung đang thay đổi cách chúng ta làm việc.